‘Benoem specialist voor energietransitie’

Gemeenteraadsleden die de energietransitie willen bijsturen doen er goed aan om zich hierin te verdiepen. Vooral op gebied van warmte is extra aandacht vereist. Dat zegt Martijn Mengerink, voormalig raadscommissielid voor VVD Hoorn. Hij adviseert fracties om een raadslid als RES-specialist aan te stellen.

Martijn Mengerink: 'Het is belangrijk om de energietransitie te kunnen sturen. Dat vereist van raadsleden inzicht in de materie.'


“De energietransitie raakt ons allemaal,” zegt Mengerink. Hij kan het weten, want hij volgt het dossier al geruime tijd. Mengerink werkt sinds kort als marketing -en communicatieadviseur bij Duurzaam Bouwloket, dat gemeenten helpt met adviezen over het verduurzamen van gebouwen en woningen. “Het verduurzamen van de woning is trending topic in de landelijke media en de energieprijzen rijzen op dit moment de pan uit. Hierdoor weten bewoners ons steeds beter te vinden,” vertelt Mengerink.

Zijn aandacht voor de energietransitie ontstond al eerder, vertelt Mengerink. Naast hardlopen, wandelen en lezen van non-fictie en thrillers is hij in zijn vrije tijd actief in de politiek. Afgelopen jaren was hij raadscommissielid voor de VVD in Hoorn, waarbij hij betrokken was bij het voorbespreken van de agendapunten voor de gemeenteraad. Hierbij had hij de energietransitie in zijn portefeuille. Hij verdiepte zich met trainingen bij Liberaal Groen, het duurzame netwerk van de VVD, bij Servicepunt Duurzame Energie en via het programma RES Noord-Holland Noord.

Mengerink deed ook mee aan diverse participatie-sessies met bewoners en bedrijven. Daar werden de ideeën van bewoners en bedrijven opgehaald. “Mede op basis daarvan hebben we met de zeven Westfriese VVD-fracties een regionale visie over de RES ontwikkeld. Speerpunten hierin waren onder meer haalbaarheid, betaalbaarheid en synergie, zodat de regio er op vooruit gaat. Dit is mede de basis geweest voor de standpunten en amendementen die vanuit de raden in de regio zijn ingediend. Er is vervolgens samengewerkt met de Statenfracties met als resultaat een besluit over de RES 1.0.”

Wat moeten raadsleden weten van de energietransitie?

“De energietransitie raakt ons allemaal en vraagt veel aandacht omdat het een grote omslag is. Dit vereist een goede inhoudelijke kennis van wat er tot nu toe is gedaan zodat er slagvaardig kan worden doorgepakt. Ik raad de partijen aan hiervoor iemand als specialist aan te wijzen. Het is belangrijk om de energietransitie te kunnen sturen. Dat vereist ook van raadsleden inzicht in de materie. Ook is het belangrijk kennis te hebben van de omgevingswet, die handvaten bevat voor de energietransitie.”

Hoe kijkt u aan tegen het RES-proces? Wat gaat goed?

“In Noord-Holland Noord hebben we een uitgebreid programma doorlopen dat de afgelopen jaren goed werd gefaciliteerd. De ruimte voor bewoners, ondernemers en de politiek om ideeën aan te dragen voor het opwekken van duurzame energie is goed ontvangen. De communicatie over de voortgang van het programma was zeer intensief en compleet. Daarnaast zijn de zoekgebieden voor duurzame energie gedetailleerd in kaart gebracht en goed terug te vinden. Ook is er meer enthousiasme gekomen om aan de slag te gaan met de verduurzaming van de energievoorziening.”

Zijn er ook zaken bij de RES die minder goed gaan? Wat kan beter?

“Ja. We moeten eerder kijken naar de realiseerbaarheid, zowel financieel als planologisch, van de ideeën, Op die manier kan  de focus op de juiste projecten worden gericht. Dus ook op tijd schakelen met Den Haag voor voldoende financiële middelen.”

Zijn er nog andere leerpunten uit de ervaringen met de RES?

“Ik denk dat we alerter moeten zijn op innovatieve ideeën die de samenleving aandraagt. Zo heeft het veel doorzettingsvermogen gekost van de initiatiefnemers om het plan Duurzaam Leefbaar op de politieke agenda te krijgen. Dit plan is ontstaan vanuit participatie in Westfriesland en de Noordkop, en beoogt de aanleg van eilanden met zonnepanelen (zonne-atollen) bij de Wieringerhoek in het Markermeer die samen meer dan 1,1 TWh duurzame energie kunnen opwekken. Deze eilanden vormen samen een ecologisch gebied dat qua grootte vergelijkbaar is met de Marker Wadden. Dit biedt volop kansen voor biodiversiteit en toerisme. Het is een prachtig voorbeeld van innovatie in verduurzaming!”

Wat is volgens u de grootste uitdaging met de RES in de regio?

“De grootste uitdaging is om de zoekgebieden secuur te beschrijven zodat het opwekken van duurzame energie ook wordt uitgevoerd. Daarbij moet ook geborgd worden dat er voldoende grond overblijft voor woningen en landbouw. Alleen dan houd je draagvlak en acceptatie voor de energietransitie. En let er bij de bouw van nieuwe woonwijk of bedrijventerrein goed op dat de duurzame energie ook kan worden geleverd. Anders ontstaan er vertragingen met de oplevering van woningen en bedrijfspanden.”

Welk onderdeel van de energietransitie verdient volgens u extra aandacht? Waarom?

“De transitievisie warmte en de daaraan gekoppelde wijkaanpakken zijn onderbelicht.  We hebben gezien dat de stap naar aardgasvrij bij bewoners veel vragen en zorgen oproept. Daar moeten we als gemeenten mee aan de slag deze komende periode. Vanuit het programma RES Noord-Holland Noord zou het goed zijn dat de gemeentelijke transitievisies warmte (veelal dikke documenten) naast elkaar worden gelegd om te zien of samenwerking kansrijk is.”

Hoe kan de warmtetransitie worden versneld?

“De RES richt zich op de regionale, bovenlokale warmtebronnen, zoals geothermie en restwarmte. Daar is regie op nodig, om te voorkomen dat regio’s en gemeenten los van elkaar aan de slag gaan met dit soort warmtebronnen en apart van elkaar het wiel uitvinden. Als we maximaal kennis en ervaring delen, zorgt dat voor versnelling. In Hoorn heeft het lang geduurd voordat er een gestructureerde aanpak was van de communicatie over de aanleg van het warmtenet. Dat had beter en sneller gekund door meer samen te werken.”

Tips van Martijn Mengerink aan raadsleden

1.       Werk als raad met elkaar samen om de uitvoering van de RES goed te laten verlopen. Partijpolitieke verschillen zijn daarbij van onderschikt belang.

2.       Wees alert op voldoende financiële middelen om de uitvoering van de RES te kunnen betalen. Laat de landelijke partijen in de raad ook druk op houden richting collega’s in de provincie en Den Haag.

3.       Kijk over de gemeentegrens heen en werk samen met provinciaal en landelijk. Alleen dan kom je tot een degelijke werkbare aanpak om de doelen van de RES te realiseren.

4.       Zorg dat het lokale bedrijfsleven aangehaakt blijft bij de uitvoering van de RES.

5.       Ga op korte termijn aan de slag met de communicatie naar bewoners en bedrijven over de uitvoering van de transitievisie warmte. Dit voorkomt onrust.

Deel deze informatie:
Naar bovenNaar boven