NP RES: samenwerking cruciaal voor energietransitie

Dertig regio’s in Nederland werken aan de uitvoering van de Regionale Energiestrategieën (RES’en) voor het opwekken van duurzame energie op land. De regionale samenwerking is inmiddels stevig. Tegelijk zijn er ook uitdagingen. Dat blijkt uit de ‘foto’ van juli 2022 die NP RES vandaag presenteert.

De 'foto' van juli 2022 van NP RES geeft een momentopname van de 30 RES-en in Nederland

De dertig energieregio’s legden in hun eerste RES gezamenlijk een flinke ambitie neer voor het opwekken van zonne- en windenergie in 2030. Het realiseren daarvan brengt ook uitdagingen met zich mee.  Zoals gebrek aan ruimte op het energienetwerk, het inpassen van projecten in de leefomgeving en de uitspraak van de Raad van State vorig jaar over landelijke milieuregels voor windparken.

Energietransitie urgenter
Sinds de gemeenteraadsverkiezingen zijn er nieuwe volksvertegenwoordigers en bestuurders en er was een tijd lang financiële onzekerheid voor de regio’s. Daardoor lijkt de laatste maanden wat minder voortgang te zijn geboekt. Tegelijk neemt de urgentie van de energietransitie toe. Ook na de verkiezingen staat het onderwerp hoog op de politieke en ambtelijke agenda’s. De RES blijkt in veel regio’s een platform om in de volle breedte van de energietransitie regionaal samen te werken. Die samenwerking is cruciaal en wordt overal voortgezet. De financiële continuïteit voor de RES is in de voorjaarsnota geregeld tot 2030.

Het Nationaal Programma RES (NP RES) ondersteunt de regio’s bij het maken van de plannen in de RES. NP RES geeft in een zogenaamde ‘foto’ twee keer per jaar een blik op waar de dertig RES-regio’s staan in het proces naar 2030. Deze foto is gebaseerd op een vragenlijst die in de regio’s is uitgezet, aangevuld met interviews. Eind dit jaar komt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met de RES Monitor 2022.

Samenwerking cruciaal
Om de uitdagingen komende jaren het hoofd te kunnen bieden is een gelijkwaardige en continue samenwerking cruciaal. De structurele financiële middelen ondersteunen de opgebouwde werkstructuur in de RES’en. Regionale samenwerking biedt kansen om menskracht en expertise te delen. Dit is vanwege de krappe arbeidsmarkt ook nodig. Ook kan de RES-samenwerking benut worden om verbinding te leggen met andere opgaven in een gebied. De urgentie is groot op snelle maatregelen. Toch werkt juist het investeren in samenwerking uiteindelijk versnellend. Samenwerking tussen maatschappelijke organisaties, inwoners, energiecoöperaties, netbeheerders, bedrijfsleven en overheden: landelijk, regionaal en lokaal. Ieder vanuit de eigen rol. Samenwerken is belangrijker dan ooit.

Bod 55 TWh onveranderd
De regio’s zetten hun regionale samenwerking voort en achten die sterk genoeg om de uitdagingen van de transitie aan te gaan. De biedingen van de eerste RES’en tellen gezamenlijk op tot 55 TWh op te wekken zonne- en windenergie in 2030. Het bod is in veel regio’s op dit moment nog onveranderd. De regio’s werken nu stap voor stap richting uitvoering. Op veel plekken wordt monitoring ingericht om zicht te hebben op de lokale uitvoering in de regio. Een aantal regio’s denkt niet alle vergunningen op tijd te kunnen verlenen voor 2025. Of daarmee uiteindelijk ook het gezamenlijk doel van 35 TWh in 2030 in gevaar komt, is nu nog niet bekend. Eind 2022 brengt PBL de RES Monitor 2022 uit. Deze geeft meer inzicht. De urgentie voor de energietransitie, ook in de RES-regio’s, neemt ondertussen toe door een hogere Europese en hogere nationale ambitie voor CO2-reductie (minimaal 55% in 2030) en de oorlog in Oekraïne.

Omgaan met netcongestie
Door onder andere netcongestie en de lange ruimtelijke processen loopt minimaal tweederde van de regio’s in de uitvoering van projecten mogelijk vertraging op. Regio’s en netbeheerders zoeken naar innovaties en slimme oplossingen om het energienet te ontlasten of uitbreidingen daarvan te versnellen. Bijvoorbeeld combinaties van aanbod van duurzame energie met de verhoogde vraag van industrie, elektrische auto’s en woningbouw. Of het inzetten van dezelfde netaansluiting voor twee verschillende leveranciers van duurzame energie (cable pooling) of combinaties met opslag van duurzame energie. In Friesland en Noord- en Midden-Limburg zijn netuitbreidingen geprioriteerd met een afwegingskader. Veel regio’s verwachten daardoor dat ambities uit de RES 1.0 niet precies in de huidige vorm gerealiseerd zullen worden. Tegelijk is er zo wel meer kans het doel te realiseren.

Met de RES op weg naar 2030 en 2050. Beeld: NP RES

In het najaar verwachten we de monitor van de energieregio’s Noord-Holland Noord en Noord-Holland Zuid te publiceren, met de voortgangsresultaten van de uitvoering van de RES-en voor deze regio’s.

Deel deze informatie:
Naar bovenNaar boven