De meest duurzame flat van Europa.
Vlakbij de ijsbaan van Alkmaar staat misschien wel de meest duurzame flat van Europa. Noordertogt is het pareltje van wooncorporatie Woonwaard. Een flatgebouw dat 100% van haar benodigde elektriciteit zelf opwekt. Projectmanager Ben Uffen vertelt graag hoe het hele project tot stand is gekomen.
Europese subsidie
De hele metamorfose van het bestaande flatgebouw Noordertogt werd medegefinancierd door Pocityf. Dit is een subsidie van de Europese Unie die gericht is op het creëren van energie neutrale gebieden binnen delen van historische steden. Gemeente Alkmaar en de Portugese stad Evora zijn de voorbeeld-steden, de lighthouse cities, waar proefprojecten worden gedaan die met andere Europese steden gedeeld worden.
Uffen zegt hierover: “Alles wordt gemonitord en dan weten we ook precies of de flat datgene doet wat we verwachten. Het doel van de subsidie is dat we veel van de prestaties leren. Het is niet zo dat als doelen niet gehaald worden dat de subsidie terug moet. Als de prestaties niet gehaald worden, gaan we onderzoek doen waarom we die niet gehaald hebben en of we het kunnen bijsturen. Bij alle projecten zijn 45 partners aangesloten zoals gemeenten, universiteiten, Inholland, HVC, TNO en soortgelijke organisaties in de partnerlanden. Partners die meedenken en adviezen kunnen geven.”
Volledig zelfvoorzienend
Uffen heeft vrijwel het hele project zoals het nu gerealiseerd is, meegemaakt en begeleid: “Oorspronkelijk was het idee om een combinatie van zonnepanelen en windturbines op het dak te zetten, maar dat kon de constructie niet aan. Noordertogt is een flat uit de zeventiger jaren en met windturbines heb je te maken met te grote krachten. Het alternatief dat bedacht werd, was een constructie met uitsluitend zonnepanelen. In totaal hebben we 310 duizend Watt piek geïnstalleerd. Daarmee moeten we zo’n 250 duizend kWh per jaar kunnen opwekken. Genoeg voor het volledig verbruik van de flat.”
Meer zonnepanelen dan normaal
Uiteindelijk zijn er meer zonnepanelen op de flat gekomen dan normaal. In plaats van 285 zonnepanelen zijn er nu 785 geplaatst. “Dat komt door de speciale constructie” legt Uffen uit. “We hebben een extra verdieping op de flat gebouwd. Een soort pergola van staal van drieënhalve meter hoog en daarop kwamen de zonnepanelen. Die staalconstructie ging op het dak over allerlei obstakels heen, zoals lichtschachten en andere installaties, plekken waar je normaal geen zonnepanelen kunt leggen. Daardoor konden we nu meer panelen kwijt. Ook kwamen er op de zijkanten van de constructie zonnepanelen, op de oost-, west- en zuidgevel.”
Grote batterijen
135 panelen voeden de centrale voorzieningen van de flat, zoals de lichtinstallaties, de liften, en de ventilatie-installaties. In de pieksituaties leveren die panelen dermate veel stroom op dat het net het niet aankan. Daarom zijn er twee batterijen in de kelder geplaatst.
“De batterijen hebben een capaciteit van 70 kWh” aldus Uffen. “Daarmee kunnen we de volledige stroom opvangen die tussen 12 en 2 uur wordt opgewekt. Doordat het gebouw gelijktijdig elektriciteit gebruikt, kunnen we uiteindelijk tussen de drie en vier uur stroom opslaan zodra het net het niet aankan. Die capaciteit gebruiken we weer terug zodra de zon verdwijnt.”
Circulaire dakisolatie
“Toen we met het dak aan de slag gingen, hebben we ook meteen 12 cm extra isolatie aangebracht. Daarbij gebruikten we de circulaire dakbedekking Polyvinylbutyral, PVB. Een materiaal dat gemaakt is van folies die worden teruggewonnen uit gelaagd glas van auto- en winkelruiten. Bijzonder is dat dit soort bedekking nooit eerder voor zulke grote oppervlakken is toegepast.”
30 tot 35% gasreductie
De flat heeft een centraal gestookte cv-installatie op gas. Maar door een verbeterd warmte- en ventilatiesysteem kan een aanzienlijke besparing gerealiseerd worden. “Dat klopt”, zegt Uffen. “De afgevoerde ventilatielucht uit de flat gaat nu naar een warmtepomp en die zorgt ervoor dat de ingevoerde lucht die van buiten komt weer wordt voorverwarmd. En als er nog capaciteit over is, verwarmt de pomp ook het cv-water voor. We zijn het nog aan het monitoren, maar we verwachten dat dit 30 tot 35 % gasreductie gaat opleveren.”
Learnings
Voor Woonwaard is het project Noordertogt bijzonder leerzaam geweest. De ervaringen die ze hebben opgedaan, zijn ook toepasbaar op andere projecten. Dat geeft Uffen ook aan: “Met name het gebruik van batterijen is voor ons interessant. Zeker in het licht van netcongestie. Dit was de eerste keer dat we dit formaat batterijen hebben geplaatst. We hebben nu al bij acht tot tien appartementengebouwen voor senioren wat kleinere batterijen geplaatst die de pieken opvangen van liftinstallaties. De hoofdaansluiting hoeft dan niet zo groot te zijn. Daarmee ontlasten we het net ook weer.
Ook onze positieve ervaringen met de circulaire dakbedekking gaan we zeker verder uitrollen. Tot slot kan ik nog melden dat we net onze ervaringen hebben gedeeld met een partij in Boedapest die ook grote flats in eigendom hebben. Die kunnen op deze manier ook profiteren van de learnings die wij hebben opgedaan. Zo kent project Noordertogt alleen maar winnaars.”
Meer informatie
Meer informatie over Pocityf vind je op www.pocityf.eu
Bekijk ook het filmpje over de projecten die in Alkmaar lopen: https://youtu.be/luBhv5SW7xQ?si=hIvJ6umZumDYEpUN
Naar boven