IS KERNENERGIE DE TOEKOMST VOOR NOORD-HOLLAND?
Kleine versus grote kerncentrales
Voordat we de details induiken, maakt Lennart van der Knaap een belangrijk onderscheid: “Er zijn grote kerncentrales, zoals die in Borssele, en kleinere kernreactoren, de zogenaamde Small Modular Reactors (SMR’s). Grote centrales leveren veel vermogen, maar zijn duur en tijdrovend om te bouwen. SMR’s daarentegen zijn kleiner en modulair, waardoor ze mogelijk sneller en goedkoper gerealiseerd kunnen worden. Toch is de technologie nog in ontwikkeling en zijn er wereldwijd slechts enkele operationeel, bijvoorbeeld in China en Rusland.”
“En dan is er nog de PALLAS” vult Soldaat aan. “De nieuwe medische isotopenreactor die de Hoge Flux Reactor in Petten gaat vervangen. Deze reactor produceert radio-isotopen voor medicijnen en voor onderzoek naar nucleaire technologie. Met isotopen uit Petten worden dagelijks 30.000 patiënten geholpen.”
SMR’s in Noord-Holland
In Noord-Holland kijken Den Helder en Opmeer op dit moment naar de mogelijkheden van een SMR. Ivon Soldaat zegt hierover: “De gemeenteraad heeft zelf het initiatief genomen om de mogelijkheden te onderzoeken.”
“De provincie heeft hierin geen actieve rol gespeeld, benadrukt Van der Knaap. “De provincie doet vooral aan kennisopbouw en draait mee in het Rijksprogramma SMR om meer inzicht te krijgen in de voor- en nadelen.”
Kleine kerncentrales (SMR’s)
Noord-Holland is niet in beeld voor de grote centrales. Wel wordt er gekeken naar de voor- en nadelen van SMR's. “Ze kunnen een constant vermogen leveren, in tegenstelling tot zon- en windenergie die afhankelijk zijn van het weer” zegt Soldaat. “Bovendien kan het een enorme bijdrage leveren aan de energieopgave van onze provincie. Een kleine SMR, zoals in Opmeer wordt onderzocht, heeft al snel een vermogen van 100 megawatt. Daarnaast is de energieproductie zelf CO2-vrij, wat ook weer bijdraagt aan de klimaatdoelen.
Uitdagingen en randvoorwaarden
Hoewel SMR’s veelbelovend klinken, zijn er nog veel vragen. Hoe passen ze in het energienetwerk? Hoe zit het met de veiligheidseisen? En waar komt het koelwater vandaan? Daarnaast moeten vergunningen worden verkregen van onder andere de Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Straling (ANVS). De verwachting is dat de procedures twee tot drie jaar zullen duren mits er geen bezwaren zullen komen, zoals bij andere grote energieprojecten.
Netcongestie
Een hardnekkige fabel is dat kernenergie de problemen met netcongestie oplost. Van der Knaap is daar duidelijk over: “Ook een kerncentrale heeft een netaansluiting nodig en draagt in principe bij aan de belasting van het netwerk. Misschien als een SMR direct aan een grootverbruiker zoals een datacenter wordt gekoppeld, kan het de netdruk lokaal verminderen. Maar ook dan wil een bedrijf - zoals bijvoorbeeld Microsoft - een back-up optie van het net hebben voor als een centrale stilvalt.”
De rol van de provincie
De provincie Noord-Holland ziet haar rol vooral als kennisverzamelaar. Ze wijst geen locaties aan en bepaalt niet of er kerncentrales komen. Wel heeft de provincie invloed op vergunningen en milieuaspecten, zoals natuurbescherming en waterbeheer. “We weten nog niet precies welke vergunningen nodig zijn. Dat wordt onderzocht in een landelijke programma. Zodra hier meer duidelijkheid over is, kunnen we eventueel een volgende stap zetten.” aldus Van der Knaap.
De toekomst van kernenergie in Nederland
Naast Noord-Holland zijn ook andere provincies, zoals Limburg en Noord-Brabant, bezig met kernenergieplannen. Toch blijft financiering een uitdaging. De bouw van kerncentrales wordt door de markt gefinancierd, maar de lange doorlooptijd en hoge kosten maken investeerders terughoudend. Het blijft dus onzeker hoe snel Nederland daadwerkelijk nieuwe kerncentrales zal realiseren.
Feitjes
Kernenergie is niet duurder in vergelijking met zonne- of windenergie. Op korte termijn wel, maar bedenk daarbij dat kerncentrales heel lang mee. Wel 60 tot 80 jaar. De kosten van kernenergie blijken dan best in balans te zijn met andere bronnen.
De inzet van kerncentrales maakt zelfs de meest ambitieuze klimaatdoelen haalbaar. Met zon en wind alleen wordt het kostbaar en wellicht technisch en politiek moeilijk te realiseren.
Waterstof is bijzonder efficiënt te maken met kerncentrales.
Moderne kerncentrales kun je vrij snel op- en afregelen om variaties in aanbod van duurzame elektriciteit op te vangen.
(bron: Feiten en fabels over kernenergie - NRG. Nuclear for Life.)
Coalitieakkoord kabinet over kernenergie:
“Kernenergie kan in de energiemix een aanvulling zijn op zon, wind en geothermie en kan worden ingezet voor de productie van waterstof. Ook maakt het ons minder afhankelijk van import van gas. Daarom blijft de kerncentrale in Borssele langer open, met uiteraard oog voor de veiligheid. Daarnaast zet dit kabinet de benodigde stappen voor de bouw van twee nieuwe kerncentrales. Dat betekent onder andere dat wij marktpartijen faciliteren bij hun verkenningen, innovaties ondersteunen, tenders uitzetten, de (financiële) bijdrage van de overheid bezien, regelgeving waar nodig in orde maken. Ook zorgen we voor veilige, permanente opslag van kernafval.”
Nationaal Plan Energiesysteem 2050:
De elektriciteitsproductie moet enorm groeien en bestaat in de toekomst vooral uit windenergie (op zee en op land), zon-pv en kernenergie. Voor productie op zee (wind en zon) en kernenergie stelt het kabinet heldere doelen en richt instrumentarium in om deze te bereiken. Voor hernieuwbare productie op land geldt dat het kabinet de productie ook na 2030 verder wil opschalen.
Voor meer informatie: Nationaal plan energiesysteem (NPE) | RVO.nl
Interessante artikelen en websites
https://www.nrg.eu/kennis/feiten-en-fabels-over-kernenergie
https://www.overkernenergie.nl/
https://www.overkernenergie.nl/actueel/nieuws/2024/12/17/publicatie-smr-kennismodule