Hoe boeren, onderzoekers en beleidsmakers samen werken aan de toekomst van Agri PV
Van longlist naar land
“Het begon met een verkenning,” vertelt Rosalie. “We hebben een longlist van agrarische bedrijven opgesteld en daaruit drie kansrijke locaties geselecteerd: een begoniakweker, een perenteler en een akkerbouwer.” Elk bedrijf heeft zijn eigen wensen en mogelijkheden. “Bij de begoniakweker ontstond het idee om schaduwdoeken in de kas te vervangen door zonneschermen met PV-cellen,” zegt Tineke. “Zo wek je stroom op én creëer je de schaduw die de planten nodig hebben.” Ton vult aan: “Dat soort dubbeldoelen zijn precies wat we zoeken. Energie opwekken zonder extra ruimtebeslag — dat is slim ruimtegebruik.”
De selectie van de drie bedrijven was geen toeval. “We zochten naar ondernemers die al bezig zijn met verduurzaming,” zegt Rosalie. “Mensen die nieuwsgierig zijn, openstaan voor innovatie en bereid zijn om mee te denken.” Volgens Tineke is dat essentieel: “Agri PV vraagt om maatwerk. Je moet durven afwijken van standaardoplossingen.”
Boeren met visie
Wat opvalt, is de betrokkenheid van de boeren. “Ze denken niet alleen aan opwek,” zegt Ton, “maar ook aan opslag, mestvergisting en ook verder dan alleen het energiesysteem.” De perenteler wil zonnepanelen boven zijn boomgaard plaatsen, kantelbaar met de zon mee. “Zo beschermt hij zijn gewassen tegen hagel én wekt hij stroom op,” legt Rosalie uit. “Dat soort ideeën ontstaan alleen als je echt in gesprek gaat.” Tineke benadrukt het belang van meervoudig ruimtegebruik: “We willen laten zien dat landbouw en energie elkaar niet hoeven te bijten. Als je het goed aanpakt, versterken ze elkaar.”
Ook het landschap speelt een rol. “We kijken niet alleen naar techniek, maar ook naar esthetiek,” zegt Tineke. “Hoe past het in het landschap? Hoe reageren omwonenden? Kun je biodiversiteit versterken?” Bij de akkerbouwer wordt Agri PV gecombineerd met agroforestry. Een voorbeeld is walnootbomen tussen zonnepanelen. “Dat vergroot de ecologische waarde én het aanzicht,” zegt Rosalie. “Het is een voorbeeld van hoe energie en natuur samen kunnen gaan.”
Wageningen Universiteit
De samenwerking met Wageningen Universiteit is cruciaal. “Zij doen het technische onderzoek,” zegt Rosalie. “Ze meten licht, bodemvocht en gewasgroei onder verschillende PV-installaties.” Ton: “Maar het gaat niet alleen om techniek. Ook gemeentelijk beleid, vergunningen, businesscases en landschappelijke inpassing spelen mee.” Tineke vult aan: “We onderzoeken of het vergunbaar is, wat het kost en of het agrarisch blijft. Want dat is voor de boeren natuurlijk essentieel: de grond moet zijn waarde behouden en voldoende opleveren.”
Het onderzoek is nog in de verkennende fase, maar de ambitie is duidelijk. “Als het werkt, willen we het opschalen,” zegt Rosalie. “Niet als blauwdruk, maar als inspiratie.” Ton benadrukt dat het tempo van de energietransitie vraagt om slimme keuzes: “We moeten niet alles tegelijk willen, maar wel vooruit blijven bewegen.”
Realisme met ambitie
Ton is nuchter over de energietransitie. “We moeten niet alles op alles zetten voor 100% duurzaam,” zegt hij. “De laatste procentjes kosten enorm veel geld en leveren nieuwe knelpunten op.” Hij pleit daarom voor een verstandige aanpak. Rosalie ziet vooral kansen: “Boeren willen bijdragen, maar wel met realistische randvoorwaarden.” Tineke: “We helpen ze met de eerste stappen. Geen roze wolk, maar concrete handvatten.”
De drie zijn het eens: Agri PV is geen wondermiddel, maar een kans. “Het vraagt om samenwerking, flexibiliteit en vertrouwen,” zegt Tineke. “En om het lef om buiten de gebaande paden te denken.” Ton voegt toe: “Boeren zijn doeners. Als ze ergens in geloven, gaan ze ervoor.”
Naar een nieuwe standaard
Agri PV is nog onbekend terrein voor veel gemeenten. “Daarom zijn we blij dat Provincie Noord-Holland werkt aan een handreiking,” zegt Tineke. “Zodat beleidsmakers weten wat wel en niet kan.” Ton: “We willen dat het landschap er beter van wordt, niet slechter.” Rosalie: “Zoals de combinatie van Agri PV met agroforestry. Daarmee vergroot je niet alleen de biodiversiteit maar verbeter je ook het aanzicht.”
De drie zijn het eens: Agri PV is geen trucje, maar een kans om landbouw en energie samen te brengen. “Als het lukt,” zegt Ton, “hebben we een nieuw concept in handen. En daar mogen we best trots op zijn.” Tineke knikt: “Het is pionieren, maar wel met perspectief.” Rosalie besluit: “We bouwen aan iets wat toekomst heeft — voor de boer, voor het landschap en voor de energietransitie.”