Het Ontwikkelfonds Opwek geeft energiecoöperaties in Noord-Holland de wind in de rug.

Stevige impuls energietransitie

De energietransitie is in volle gang, en steeds meer inwoners willen daar actief aan bijdragen. Energiecoöperaties spelen hierin een sleutelrol: van het realiseren van zonneparken tot het plaatsen van windturbines in lokaal eigendom. “Toch blijkt het ontwikkelen van grootschalige opwekprojecten voor veel coöperaties een flinke uitdaging” zegt Los. “Risico’s, vergunningsprocedures en financiële drempels weerhouden velen van het zetten van de eerste stap. Gelukkig is er het Ontwikkelfonds voor Energiecoöperaties: een slimme, risicoloze lening die initiatiefnemers helpt hun projecten daadwerkelijk van de grond te krijgen.”

Het ontwikkelfonds

Het Ontwikkelfonds is er speciaal voor coöperaties met grootschalige duurzame opwekprojecten, zoals zonneweides of windturbines. Volgens Los zijn vele projecten kansrijk, maar kennen ze vaak een lange aanlooptijd en hoge kosten. “Dankzij het fonds kunnen coöperaties in verschillende ontwikkelfasen een lening aanvragen, afgestemd op het risico per fase. In het begin is de lening kleiner, later – bij meer zekerheid – loopt het bedrag op. Wordt het project uiteindelijk niet gerealiseerd, dan hoeft de lening niet terugbetaald te worden. Slaagt het project wél, dan wordt de lening bij de ‘financial close’ terugbetaald, met een risicopremie. Zo blijft het fonds in balans, en kunnen andere coöperaties ook een beroep doen op financiering.”

Het initiatief

Het initiatief van het Ontwikkelfonds voor Energiecoöperaties komt van Energie Samen, het ministerie van Klimaat en Groene Groei, InvestNL en het Nationaal Groenfonds. Het Nationaal Groenfonds is verantwoordelijk voor het financieel beheer van het Ontwikkelfonds (Fonds beheerder). Energie Samen is Fondsmanager en voorziet de energie-coöperaties van begeleiding en ondersteuning. Tijdens de eerste ronde was het Ontwikkelfonds alleen beschikbaar voor coöperaties in Zuid-Holland, Utrecht, Limburg en Drenthe. Met ingang van 16 juni, oftewel de tweede ronde, is het fonds ook opengesteld voor energiecoöperaties uit andere provincies.

Meer draagvlak door lokaal eigendom

“Sinds kort is het Ontwikkelfonds dus ook beschikbaar voor coöperaties in Noord-Holland” zegt Los. “Nationaal Groenfonds en het ministerie van KGG hebben voor alle provincies 5,5 miljoen beschikbaar. Daarnaast heeft provincie Noord-Holland 1,5 miljoen euro in het fonds gestort. Die bijdrage is bestemd voor projecten in Noord-Holland. Energiecoöperaties krijgen via het fonds de middelen én het vertrouwen om grootschalige projecten te ontwikkelen. Dat versterkt het lokaal eigendom en zorgt voor meer draagvlak in de omgeving. Lokale opwek door coöperaties wekt immers veel meer acceptatie dan een windturbine van een commerciële partij.”

Energiecoöperaties aan zet: kennis, begeleiding en toegang tot Mijnfonds

Naast financiële ondersteuning biedt Energie Samen uitgebreide begeleiding. Coöperaties krijgen toegang tot formats, voorbeeldcontracten, advies en ervaringen van andere succesvolle projecten. Het fonds dekt tot 80% van de ontwikkelkosten, de overige 20% moeten coöperaties aanvullen met donaties, vrijwillige inzet of eigen middelen. Inmiddels zijn sinds 2020 al meer dan veertig projecten begeleid. Los vervolgt: “In Noord-Holland zijn nu de eerste aanvragen van deze tweede ronde welkom. We zorgen dat energiecoöperaties weten dat dit fonds bestaat. En we ondersteunen gemeenten als zij vragen hebben over participatie of provinciale kaders.”

Klimaatdoelen dichterbij

Met het Ontwikkelfonds investeren energiecoöperaties niet alleen in energieopwekking, maar ook in de gemeenschap. “Het fonds draagt bij aan het behalen van onze klimaatdoelen,” aldus Los. “Maar bovenal zorgt het ervoor dat de energietransitie geen afstandelijk overheidsproject is, maar iets dat écht van onszelf is. De opwek blijft lokaal, de opbrengsten komen ten goede aan de regio, en de energietransitie wordt samen doorlopen. Daarnaast zijn gemeenten wettelijk verplicht om participatie te stimuleren. Dankzij het Ontwikkelfonds krijgen zij – én de coöperaties – nu een concreet instrument in handen om dat waar te maken.”