DE DUURZAME MISSIE VAN HOOGHEEMRAADSCHAP HOLLANDS NOORDERKWARTIER.

Wat doet Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier precies?

“We zorgen voor veilig, voldoende en schoon water. Dat betekent dat we dijken en duinen beheren, wateroverlast en watertekorten tegengaan, en zorgen voor schoon en gezond oppervlaktewater. Belangrijk onderdeel van de schoonwater taak is het zuiveren van afvalwater. Dit doen we met behulp van 15 rioolwaterzuiveringsinstallaties, 1 slibdrooginstallatie, 300 rioolgemalen en 610 kilometer persleiding.”

Wat is jouw rol binnen HHNK?

“Ik ben programmamanager energietransitie. Mijn opdracht is om ervoor te zorgen dat HHNK, als een van de grootste energieverbruikers van Noord-Holland, energieneutraal wordt. We verbruiken jaarlijks zo’n 80 miljoen kilowattuur stroom en 16 miljoen kubieke meter aardgas. Dat is een flinke uitdaging, maar het is een missie waar we vol voor gaan.”

Hoe pakken jullie die energietransitie aan?

“In 2017 heeft HHNK een klimaat- en energieprogramma opgesteld met als doel om in 2025 energieneutraal en CO2-neutraal te zijn. Met CO2-neutraliteit zijn we al goed op weg, maar op het gebied van energieneutraliteit lopen we wat achter. 2025 is dit jaar al en we zijn er nog niet. Daarom hebben we ervoor gekozen om de energie op een aantal grotere locaties te produceren. Onze rioolwaterzuiveringen, bijvoorbeeld, transformeren we tot energie- en grondstoffenfabrieken. Daar halen we herbruikbare stoffen uit afvalwater. Wat we dan nog overhouden, daar maken we energie van. Op termijn willen we dat onze rioolzuiveringen energie gaan produceren voor het hele hoogheemraadschap.”

Welke duurzame energiebronnen gebruiken jullie al?

“Ongeveer 35 procent van ons energieverbruik komt nu al uit zonne-energie. We hebben bij dertien rioolwaterzuiveringen, op ons hoofdkantoor en op drie werven grote zonneparken liggen, en er komen er nog drie bij in Den Helder. Daarnaast werken we aan windenergie. In Den Helder staan twee windturbines; één daarvan willen we vervangen en we willen er nog een bijplaatsen. Ook bij het Geestmerambacht ontwikkelen we een windturbine. Die locatie is opgenomen als zoekgebied in de Regionale Energiestrategie, de RES.”

Jullie zijn ook bezig met groen gas. Hoe werkt dat?

“Klopt, we gaan biogas omzetten in groen gas. Begin volgend jaar plaatsen we de eerste groen gasinstallatie in Beverwijk. Ook in Den Helder en Zaandam komt er een. Die vergistingsinstallaties staan daar nu al. Het biogas dat die installaties produceren wordt nu nog met een warmte-kracht-koppeling (WKK) - eigenlijk een grote gasmotor - omgezet in elektriciteit. Die warmte gebruiken we om dat vergistingsproces op gang te helpen en te houden, want het proces functioneert bij een temperatuur rond de 37 graden.

Als we groengas gaan maken, moet de WKK uit. We hebben dan een andere warmtebron nodig. We gaan hiervoor warmtepompen inzetten die de warmte onttrekken uit het gezuiverde afvalwater, dit heet aquathermie.

Wat is aquathermie precies?

“Met aquathermie haal je warmte uit afvalwater of oppervlaktewater. Die warmte wordt vervolgens gebuikt om woningen of bedrijven te verwarmen. Samen met gemeentes kijken we waar de meeste kansen liggen om deze techniek in te zetten.” Daar waar we groengas gaan maken, gebruiken we een deel van de warmte in ons eigen proces.

Waar is de grootste winst te behalen?

“Een belangrijk project is de centrale vergistingsinstallatie in Geestmerambacht. Nu vergisten we 55 procent van ons zuiveringsslib. Straks willen we dat verhogen naar 100 procent. Daarmee kunnen we veel meer biogas produceren en onze energie-efficiëntie flink verhogen.”

Wat zijn andere belangrijke projecten?

“Bij het zuiveren van afvalwater blijft zuiveringsslib over. Dat drogen we en verwerken we tot korrels die in een bio-energiecentrale worden verbrand. Onze huidige slibdrogerinstallatie in Beverwijk wordt vervangen door een nieuwe installatie in Alkmaar, die gebruikmaakt van restwarmte. Dat levert een grote CO2-reductie op. Daarnaast onderzoeken we de mogelijkheden voor waterstofproductie. Bij het maken van waterstof komt zuurstof vrij, wat wij weer kunnen gebruiken in onze rioolwaterzuiveringen. Dat zou een enorme energiebesparing opleveren.”

Wat zijn de uitdagingen?

“Een grote uitdaging is netcongestie. Het elektriciteitsnet zit vol, waardoor we soms onze duurzame plannen moeten aanpassen. Groen gas produceren kan een oplossing bieden, maar dat proces vraagt ook stroom. Daarom zoeken we naar hybride oplossingen waarbij we warmtepompen en WKK-installaties combineren. Daarnaast hebben veel projecten lange vergunningsprocedures, zoals bij windenergie. Daar moeten we met omwonenden en gemeentes goede afspraken over maken.”

Waar staan jullie over vijf jaar?

“Over vijf jaar hebben we grote stappen gezet richting energieneutraliteit. We zullen nog niet alles gerealiseerd hebben, maar veel projecten zullen in een vergevorderd stadium zijn. Het is een enorme uitdaging, maar ik ben ervan overtuigd dat we met de juiste samenwerking een duurzame toekomst voor Noord-Holland kunnen realiseren.”