“Bij gemeenten was grote behoefte aan een handreiking voor Solar Carports.”
Hoe de handreiking tot stand kwam
Volgens Dion Glastra, consultant Ruimtelijke Ontwikkeling en Energietransitie, bij Royal HaskoningDHV en projectleider van de handreiking, ontstond het idee uit de praktijk. “Energieregio Noord-Holland en de provincie merkten dat gemeenten wel geïnteresseerd waren in solar carports, maar vastliepen op de uitvoering. Daarop zijn wij ingeschakeld om alles eens te onderzoeken. Er bleek geen standaardaanpak te zijn: elke gemeente heeft te maken met verschillende ruimtelijke, financiële en technische vraagstukken. Toen zijn we met drie pilotgemeenten gaan kijken waar zij tegenaan liepen en hoe we deze obstakels konden omzetten in een praktische leidraad. Dat is de basis geworden voor de handreiking.”
De handreiking biedt inzicht in de juridische, financiële en ruimtelijke aspecten van een solar carport. “Door middel van verschillende sessies hebben we samen met de pilotgemeenten gesproken met netbeheerders, ontwikkelaars en beleidsmakers om een zo compleet mogelijk beeld te krijgen. Wat zijn bijvoorbeeld de vergunningseisen? Hoe zorg je voor een rendabele businesscase? En hoe combineer je een solar carport met andere functies, zoals laadpalen of wateropvang? Al deze aspecten zijn uiteindelijk gebundeld in de handreiking.”
Ervaringen uit de pilotgemeenten
De drie pilotgemeenten hebben waardevolle input geleverd voor de handreiking. Zo benadrukt Freek Willems, beleidsadviseur bij de gemeente Haarlemmermeer, dat er veel variatie mogelijk is in solar carports. “Een solar carport is meer dan een parkeerplaats met zonnepanelen erboven. Je kunt kiezen voor eenvoudige structuren of voor architectonisch hoogwaardige ontwerpen, waar je voor kiest kan per type locatie heel verschillend zijn. Waar ik heel blij mee ben, is dat de provincie en Royal HaskoningDHV goed hebben ingezoomd op de verschillende gebiedstypes. Hiermee kunnen gemeenten en ontwikkelaars in heel Noord-Holland hopelijk de potentie van zonnecarports benutten.”
Peter van Dorsten, projectleider RES bij de gemeente Alkmaar, ziet vooral de voordelen van solar carports in het benutten van bestaande ruimte. “In een dichtbebouwde stad als Alkmaar is de ruimte beperkt. We willen geen extra grond opofferen voor zonne-energie, dus het benutten van bestaande parkeerplaatsen is een slimme oplossing. Daarnaast zorgen solar carports voor beschutting tegen regen en zon, wat het comfort voor gebruikers verhoogt.”
Ook de SED-gemeenten zien kansen in solar carports, vertelt beleidsmedewerker Iboyka Lode. “Voor kleinere gemeenten kunnen solar carports een manier zijn om lokaal duurzame energie op te wekken indien er geen mogelijkheden zijn om grote zonneweides aan te leggen. Solar Carport heeft minder ruimtelijke impact en dus minder weerstand. Bovendien kunnen ze bijdragen aan energieneutraliteit van gemeentelijke gebouwen, door de opgewekte stroom direct te benutten.”
Geslaagde handreiking
Begin maart is de handreiking uitgebracht. Tot tevredenheid van de betrokken gemeenten. “Het is echt super compleet met vergunningen en materialisatievoorstellen. Bijna een encyclopedie” zegt Van Dorsten. “Het behandelt zelfs verschillende situaties waarin zo'n carport gesitueerd kan worden. Dus bij een sportcomplex, of in een echt stedelijk omgeving, of bij een winkelcentrum, noem maar op.
Lode vult aan: “Wat ik heel mooi vind, is dat we aan het begin een soort stappenschema hebben. Dus je kan dat heel makkelijk doorklikken. Zit het in dat gebied? Dan moet je naar die pagina. Het gaat eerst heel erg over welke beleidstukken, waar moet je allemaal rekening mee houden. En daarna gaat het steeds meer in op locaties. Wat voor soort locaties heb je en waar moet je aan denken. En ook als je zelf wilt ontwikkelen als gemeente. Op wat voor manieren zou je dat kunnen doen? Ga je passief? Ben je actief? Ben je proactief? Echt hartstikke goed.”
De grootste uitdagingen
Hoewel de voordelen duidelijk zijn, stuiten gemeenten ook op uitdagingen. Eén daarvan is netcongestie: het elektriciteitsnet heeft niet altijd voldoende capaciteit om opgewekte zonne-energie terug te leveren. “Dit is een knelpunt waar je vanaf de start rekening mee moet houden,” zegt Glastra. “Bij de pilotgemeenten hebben we onderzocht welke technische oplossingen mogelijk zijn, zoals directe afname door een grote elektriciteitsverbruiker, lokale opslag in batterijen of directe benutting van de energie door elektrische voertuigen.”
Daarnaast spelen vergunningstrajecten en financiering een grote rol. “Een solar carport vereist vaak een andere benadering dan een standaard zonnepark,” verklaart Ketaki Bhandekar, beleidsadviseur groen van Haarlemmermeer. “Ruimtelijke inpassing, draagvlak bij omwonenden en businesscases vragen om maatwerk.”
Gemeenten als aanjager van innovatie
De handreiking biedt gemeenten concrete handvatten om de eerste stappen te zetten. “We zien dat gemeenten een belangrijke rol spelen als aanjager van innovatie,” aldus Glastra. “Door zelf initiatieven voor solar carports te starten of te faciliteren, geven ze het goede voorbeeld en inspireren ze bedrijven en particulieren om ook duurzame energieoplossingen te overwegen.”
De pilotgemeenten zijn ervan overtuigd dat de handreiking andere gemeenten helpt om sneller en efficiënter solar carports te realiseren. “Er is veel behoefte aan praktische kennis en gedeelde ervaringen,” zegt Van Dorsten. “Met deze handreiking hebben gemeenten een solide basis om aan de slag te gaan.”
De volledige handreiking is beschikbaar via Royal HaskoningDHV maar is ook hier te downloaden. Voor gemeenten die nog twijfelen over de haalbaarheid van een solar carport, geven de pilotgemeenten een duidelijk signaal: het kan, mits je goed voorbereid bent.
Meer informatie
Wil je meer van de geïnterviewde weten over Solar Carports? Email dan naar
dion.glastra@rhdhv.com, pvandorsten@alkmaar.nl, iboyka.lode@sed-wf.nl, of freek.willems@haarlemmermeer.nl